Wstępna Ocena Ryzyka Powodziowego

Wstępna ocena ryzyka powodziowego (WORP) jest pierwszym z czterech dokumentów planistycznych wymaganych Dyrektywą 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (Dyrektywa Powodziowa).

Celem wstępnej oceny ryzyka powodziowego jest wyznaczenie obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, czyli obszarów, na których istnieje znaczące ryzyko powodziowe lub na których wystąpienie dużego ryzyka jest prawdopodobne. Wstępną ocenę wykonuje się w oparciu o dostępne lub łatwe do uzyskania informacje obejmujące:

hydrografię, topografię terenu oraz jego zagospodarowanie;
opis powodzi historycznych które spowodowały znaczące negatywne skutki dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej,
ocenę potencjalnych negatywnych skutków powodzi mogących wystąpić w przyszłości,
prognozę długofalowego rozwoju wydarzeń, w szczególności wpływu zmian klimatu na występowanie powodzi.

Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi (ONNP) wyznaczone we wstępnej ocenie ryzyka powodziowego nie stanowią podstawy do planowania przestrzennego. Celem WORP nie jest wyznaczenie precyzyjnego zasięgu obszarów zagrożonych powodzią, lecz wstępne ich zidentyfikowanie. Na podstawie wyników WORP w kolejnych dokumentach cyklu planistycznego wyznaczane są precyzyjnie obszary, przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego MZP (zasięg obszarów zagrożenia powodziowego, głębokości, rzędne zwierciadła oraz kierunki i prędkości przepływu wody,) i mapach ryzyka powodziowego MRP (wielkości strat powodziowych, liczba ludności oraz obiekty zagrożone zalaniem), i w konsekwencji opracowane są plany zarządzania ryzykiem powodziowym (PZRP). Dopiero te dokumenty są podstawą do prowadzenia polityki przestrzennej na obszarach zagrożenia powodziowego.

Zgodnie z ustawą Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566, z późn. zm.), art. 168 :

projekt wstępnej oceny ryzyka powodziowego przygotowują Wody Polskie,
projekt wstępnej oceny ryzyka powodziowego od strony morza, w tym morskich wód wewnętrznych, przygotowuje minister właściwy do spraw gospodarki morskiej i przekazuje Wodom Polskim nie później niż na 6 miesięcy przed terminem przygotowania wstępnej oceny ryzyka powodziowego,
Wody Polskie przekazują projekt wstępnej oceny ryzyka powodziowego do zaopiniowania wojewodom oraz do uzgodnienia ministrowi właściwemu do spraw żeglugi śródlądowej,
Wody Polskie uzgadniają z ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej sposób rozpatrzenia opinii do projektu wstępnej oceny ryzyka powodziowego od strony morza,
Wody Polskie przekazują projekt wstępnej oceny ryzyka powodziowego ministrowi właściwemu do spraw gospodarki wodnej w celu zatwierdzenia,
minister właściwy do spraw gospodarki wodnej zatwierdza wstępną ocenę ryzyka
powodziowego i przekazuje ją:
dyrektorowi Rządowego Centrum Bezpieczeństwa,
podaje do publicznej wiadomości przez umieszczenie jej na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej urzędu zapewniającego obsługę ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej,
minister właściwy do spraw gospodarki wodnej udostępnia Komisji Europejskiej przeglądy oraz aktualizacje wstępnej oceny ryzyka powodziowego.

Wstępna ocena ryzyka powodziowego w cyklu planistycznym 2010-2015

W pierwszym cyklu planistycznym, tj. w latach 2010-2015, zgodnie z art. 88 c ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. Nr. 239 poz. 2019, z późn. zm) za przygotowanie wstępnej oceny ryzyka powodziowego odpowiedzialny był Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.

Wstępna ocena ryzyka powodziowego została opracowana w ramach projektu „Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami” (ISOK) finansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.

Wstępna ocena ryzyka powodziowego została wykonana przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB - Centra Modelowania Powodziowego w Gdyni, w Krakowie, w Poznaniu, we Wrocławiu, w konsultacji z Krajowym Zarządem Gospodarki Wodnej.

Przegląd i aktualizacja wstępnej oceny ryzyka powodziowego w cyklu planistycznym 2016-2021

Przegląd i aktualizacja wstępnej oceny ryzyka powodziowego (aWORP) został sporządzony w latach 2016-2018, początkowo przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, następnie przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie w trybie przewidzianym w art. 168 ustawy Prawo wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 1566, z późn. zm.). Projekt był współfinansowany ze środków europejskich, pochodzących z Funduszu Spójności, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, II osi priorytetowej - Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu, działanie 2.1 - Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska.

Wykonawcą przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego było konsorcjum, w skład którego wchodziła firma Sweco Consultung Sp. z o.o. (lider konsorcjum) oraz Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy. Obszerne informacje o przebiegu i metodyce prac są dostępne na stronie http://www.powodz.gov.pl/pl/worp.

Zadanie wykonywane przez Wody Polskie, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej realizowane było w ścisłej współpracy z:

Ministerstwem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (odpowiedzialnym za opracowanie przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego od strony morza, w tym morskich wód wewnętrznych) https://www.gov.pl/gospodarkamorska/przeglad-i-aktualizacja-wstepnej-oceny-ryzyka-powodziowego-od-strony-morza-w-tym-morskich-wod-wewnetrznych1
Państwowym Instytutem Geologicznym - Państwowym Instytutem Badawczym, opracowującym równolegle wstępną ocenę ryzyka powodziowego (WORP) w zakresie powodzi od wód podziemnych (podtopień) . https://www.pgi.gov.pl/psh/materialy-informacyjne-psh/informatory-psh/4143-mapa-obszarow-zagrozonych-podtopieniami-w-polsce-1.html

Najważniejsze zmiany i udoskonalenia wprowadzone w aWORP w cyklu planistycznym 2016-2021 polegały na:

prowadzeniu poszerzonych analiz z uwzględnieniem europejskiej klasyfikacji typów powodzi
udoskonaleniu kryteriów wyznaczania obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi
uwzględnieniu najnowszych prognoz długofalowego rozwoju wydarzeń, w tym zmian klimatu
wykorzystaniu nowych schematów raportowych KE (Floods Directive Reporting Guidance 2017)

Zgodnie z art. 168 pkt. 3 – 4 ustawy Prawo wodne Prezes Wód Polskich w dniu 3 sierpnia 2018 r. przekazał projekt przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego do zaopiniowania właściwym wojewodom, a dodatkowo marszałkom województw. Opinie dotyczące projektu wstępnej oceny ryzyka powodziowego przekazały 24 organy. Sposób rozpatrzenia uwag został przedstawiony organom opiniującym zgodnie z art. 168 pkt. 6 ustawy Prawo wodne.

Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w trybie przewidzianym w art. 168 pkt. 3, 5 i 8 ustawy Prawo wodne:

Uzgodnił projekt przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego w zakresie dotyczącym śródlądowych dróg wodnych,
Uzgodnił projekt przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego w zakresie sposobu rozpatrzenia opinii do projektu wstępnej oceny ryzyka powodziowego od strony morza, w tym morskich wód wewnętrznych,
Zatwierdził projekt przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego.

W dniu 21 grudnia 2018 roku raport z przeprowadzenia przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego został podany do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej https://gospodarkamorska.bip.gov.pl/gospodarka-wodna/przeglad-i-aktualizacja-wstepnej-oceny-ryzyka-powodziowego.html.

Przekazanie Komisji Europejskiej raportu z wykonania przez Polskę przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego nastąpi do 22 marca 2019 roku.

Poniżej dostępny jest do pobrania ostateczny raport z wykonania przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego w cyklu planistycznym 2016-2021 (aWORP) wraz z załącznikami:

Raport z wykonania przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego

Załącznik nr 1 do raportu z wykonania aWORP (metodyka):

Zaktualizowana metodyka wstępnej oceny ryzyka powodziowego

Metodyka opracowania wstępnej oceny ryzyka powodziowego (WORP) w zakresie powodzi od wód podziemnych (podtopień)

Metodyka opracowania wstępnej oceny ryzyka powodziowego (WORP) w zakresie powodzi od strony morza

Załącznik nr 2 do raportu z wykonania aWORP:

Podsumowanie wyników ankietyzacji jednostek samorządu terytorialnego w zakresie powodzi historycznych oraz zmian poziomu zagrożenia i ryzyka powodziowego

Załącznik nr 3 do raportu z wykonania aWORP:

Zestawienia tabelaryczne danych dotyczących znaczących powodzi historycznych, powodzi prawdopodobnych i obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi

Załącznik nr 4 do raportu z wykonania aWORP:

Zestawienie opinii przekazanych przez wojewodów i marszałków województw wraz ze sposobem i uzasadnieniem ich rozpatrzenia

Wizualizacje kartograficzne przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego wykonano dla obszaru Polski oraz w układzie obszarów dorzeczy, regionów wodnych oraz województw. Poniżej dostępne są do pobrania mapy dla obszaru Polski oraz mapy dla regionów wodnych. Pozostałe mapy można pobrać ze strony http://www.powodz.gov.pl/pl/biblioteka_mapy

Mapy dla obszaru Polski:

Mapa znaczących powodzi historycznych

Mapa obszarów, na których wystąpienie powodzi jest prawdopodobne

Mapa obszarów zalewowych

Mapa obszarów narażonych na niebezpieczeństwo powodzi