Kanał Augustowski to dziedzictwo kulturowe i historyczne naszego kraju. Unikatowy obiekt w skali europejskiej, który aktualnie łączy drogą wodną tereny Polski i Białorusi. Łączy pokolenia, pozwala na aktywne spędzanie czasu w otoczeniu wody i przyrody z licznymi atrakcjami, gdzie każdy może przekonać się, jak wygląda przeprawa przez zabytkowe śluzy, których mechanizm działania nie zmienił się od blisko 200 lat – podróż Kanałem Augustowskim jest jak podróż w czasie.
Kanał żeglowny, podziałowy łączy dopływ Narwi - Biebrzę z Niemnem poprzez jeziora augustowskie oraz rzeki - Nettę i Czarną Hańczę. Na jego szlaku znajduje się aż 12 jezior. Kanał jest unikatowym obiektem nie tylko ze względów czysto zabytkowych, ale również turystycznych. Z uwagi na urokliwy krajobraz wokół, piękno Puszczy Augustowskiej co roku przyciąga tysiące turystów.
Śladami Generała Prądzyńskiego
„Arcydzieło” – tak gen. Ignacy Prądzyński określił w swoim pamiętniku zaprojektowany przez niego Kanał Augustowski. Mimo, że od tego czasu upłynęło już 200 lat, słowa generała wciąż są aktualne. Kanał Augustowski jest zabytkiem budownictwa wodnego, określa się go jako przykład wybitności technicznej dziedzictwa inżynieryjnego. W 2021 roku został nagrodzony przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Inżynierii i Badań Wodno-Środowiskowych i zdobył tytuł w kategorii dziedzictwa hydrologicznego („Regional Hydro-Environment Heritage Award”) jako skarb inżynierii hydraulicznej.
Perła hydrotechniki północno-wschodniej Polski
Kanał Augustowski objęty jest ochroną konserwatora zabytków. W 2007 roku został uznany za Pomnik Historii. Jest również jedną z kandydatur do umieszczenia na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO. Tworzy wraz z otaczającym go krajobrazem integralną całość. Jego fenomen polega na harmonijnym połączeniu naturalnych, wyjątkowo cennych na tym obszarze, walorów przyrodniczych z zabytkową strukturą historycznego obiektu hydrotechnicznego. Atrakcyjność trasy pod względem krajobrazowym i jej krajoznawczy charakter sprawiają, że jest on jednym z najciekawszych wodnych szlaków turystycznych w Polsce.
Kanał Augustowski utrzymał swój oryginalny, dziewiętnastowieczny charakter. Śluzy zachowane są w większości w oryginalnej formie i wciąż wykorzystywane do pokonywania różnic wysokości pomiędzy poszczególnymi odcinkami. Niezmiennie funkcjonowanie tej drogi wodnej odbywa się według założeń opracowanych przez gen. Prądzyńskiego.
Zważywszy, że Kanał Augustowski stanowi perłę wśród szlaków wodnych Europy, każdego roku cieszy się coraz większą popularnością zarówno wśród turystów, jak i motorowodniaków oraz kajakarzy. Rekordowym wśród liczby prześluzowanych jednostek był rok 2020, w którym różnicę poziomów wody na śluzach Kanału Augustowskiego pokonało ponad 46 tysięcy jednostek. W 2021 jak i 2022 roku prześluzowanych zostało ponad 30 tysięcy obiektów.
Wypłyń na szerokie wody z Wodami Polskimi i uczcij 200-lecie Kanału Augustowskiego
Coraz większe zainteresowanie Kanałem Augustowskim stawia przed Wodami Polskimi ogromne wyzwania. Z jednej strony konieczne są inwestycje, które poprawiają bezpieczeństwo i jakość żeglugi, z drugiej - musimy mieć na względzie, że mamy do czynienia z zabytkiem. PGW Wody Polskie dokłada więc wszelkich starań, aby zabytkowa droga wodna utrzymana została w należytym stanie a jednocześnie dba, aby skarb inżynierii hydraulicznej został zachowany dla przyszłych pokoleń.
Kluczowe inwestycje Wód Polskich na Kanale Augustowskim:
Przeszłość – zadania wykonane (2021/22 rok):
- remont wrót górnych, środkowych i dolnych na jedynej po polskiej stronie dwukomorowej śluzie - Paniewo
- remont wrót górnych na śluzie Gorczyca
- remont wrót dolnych na śluzie Mikaszówka (2022 r.)
Terażniejszość - zadania trwające (2023 rok):
- remont jazów:Augustów, Rygol i Dębowo
- modernizacja budynków strażnicy wodnej w Sosnowie
- wymiana oznakowania nawigacyjnego
Przyszłość - planowane inwestycje:
- remont jazów:Sosnowo, Spichlerzysko, Gorczyca
- remont wrót dolnych i górnych śluz Przewięź i Kudrynki
Kadry z historii Kanału Augustowskiego
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfryzacji
