Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą ogłoszony został przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w dniu 30 stycznia 1995 roku. Konwencja została przyjęta w Paryżu 17 czerwca 1994 i podpisana tamże 14 października, w imieniu Wspólnoty Europejskiej. Polska przyjęła Konwencję 17 listopada 2001 roku. Tematem tegorocznego Dnia Walki z Pustynnieniem i Suszą jest "Rising up from drought together" („Podnieść się/wyjść wspólnie z suszy”).
- Susze były częścią globalnych i naturalnych procesów, ale to, czego doświadczamy aktualnie jest znacznie poważniejsze i w znacznej mierze spowodowane działalnością człowieka. Obserwowane obecnie susze wskazują, że sytuacja na świecie jest niepewna. W ostatnich latach nasiliły się niedobory żywności i wody, a także pożary spowodowane przez dotkliwe susze - powiedział Ibrahim Thiaw, Sekretarz Wykonawczy UNCCD (Konwencja Narodów Zjednoczonych ws. zwalczania pustynnienia).
Pustynnienie to degradacja gruntów na suchych, półsuchych i okresowo suchych obszarach, stanowi rosnące zagrożenie w UE i istotnie wpływa na użytkowanie gruntów. Termin ten stosuje się zazwyczaj, by opisać procesy związane z działalnością człowieka i zmianą klimatu skutkujące pojawieniem się na terenach suchych określonych problemów, takich jak mniejsza produkcja żywności, spadek żyzności gleb, ograniczenie naturalnej odporności gruntów i gorsza jakość wód. Jest ona spowodowana przede wszystkim działalnością człowieka i zmianami klimatycznymi. Pustynnienie nie odnosi się do powiększania się istniejących pustyń. Występuje, ponieważ ekosystemy suchych terenów, które pokrywają ponad jedną trzecią powierzchni lądów na świecie, są wyjątkowo podatne na nadmierną eksploatację i niewłaściwe użytkowanie gruntów. Wylesianie, intensywny wypas, rozległe monokultury, złe praktyki irygacyjne, osuszanie terenów mokradłowych i torfowisk, regulacja rzek to tylko część z przykładów złego gospodarowania wodą.
Wody Polskie od momentu powstania prowadzą działania na rzecz przeciwdziałania skutkom suszy
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie realizuje kompleksowy plan systematyzowania priorytetów gospodarki wodnej w naszym kraju. Współpracując z ekspertami, instytucjami i innymi podmiotami z obszaru gospodarki wodnej, przygotowały plan przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS) – pierwszy w Polsce dokument wyznaczający w tym obszarze strategię działań na najbliższe lata. Realizacja działań zawartych w planie przeciwdziałania skutkom suszy (PPSS) przyczyni się do obniżania ryzyka tego zjawiska, a tym samym ograniczenia strat gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Obecnie Wody Polskie wdrażają zapisy planu przeciwdziałania skutkom suszy oraz prowadzą monitoring procesu wdrażania dokumentu przez jednostki samorządu terytorialnego.
Wody Polskie w ramach łagodzenia skutków suszy i rozwijania retencji wód opracowały wraz z partnerami m.in. program działań naprawczych, polegający na zwiększeniu retencji na terenie wschodniej Wielkopolski. Program zakłada znalezienie najkorzystniejszych wariantów dalszego kształtowania zlewni rzek i jezior występujących w rejonie funkcjonowania kopalń należących do ZE PAK S.A., oraz wykorzystanie wyrobisk pokopalnianych do prowadzenia gospodarki retencyjnej i przeciwpowodziowej. Ponadto program zakłada nawiązanie współpracy w zakresie możliwości wykorzystania rozpatrywanych wyrobisk pokopalnianych do celów produkcji energii ze źródeł odnawialnych. W ciągu najbliższych 5 lat planuje się realizację 25 zadań inwestycyjnych i utrzymaniowych na tym obszarze.
PGW WP realizują również założenia do programu kształtowania zasobów wodnych na terenach rolniczych (zPKZW). Zawiera on działania poprawiające stosunki wodne w zlewniach rolniczych, umożliwiające zatrzymanie wód opadowych i odpowiednie rozprowadzenie ich za pomocą systemów melioracyjnych, w celu nawodnienia terenów rolnych. Działania te w sposób znaczący prowadzą do lokalnej poprawy bilansu wodnego.
Edukacja to podstawa - każdy z nas może przeciwdziałać suszy
Światowy Dzień Walki z Pustynnieniem i Suszą obchodzony jest co roku w celu zwiększenia świadomości społecznej na temat międzynarodowych wysiłków na rzecz walki z pustynnieniem i suszą. Ten dzień jest wyjątkowym momentem, aby móc skutecznie przeciwdziałać skutkom suszy, należy działać komplementarnie, tj. należy realizować zarówno działania techniczne, polegające na realizacji inwestycji w dużą i małą retencję, działania w naturalną retencję – przywracając i chroniąc m.in. mokradła czy zwiększając retencję korytową, jak i działania nietechniczne, polegające na kształtowaniu dobrych postaw i edukowaniu społeczeństwa oraz na budowaniu systemów monitoringu i reagowania na zjawisko suszy. Zasoby wodne są ograniczone, a zmiany klimatu będą powodowały, iż jej dostępność będzie jeszcze mniejsza. Stąd tak istotne jest racjonalne korzystanie z dostępnych zasobów. Każdyz nas może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka skutków suszy.
Wiele inspirujących działań, materiałów edukacyjnych, scenariuszy lekcji wraz z kartami pracy o tematyce suszowej, a także informacji o najnowszych danych suszowych znajdą Państwo na naszej stronie w zakładce „Materiały edukacyjne”.
Przykładowe odnośniki:
-
Oszczędzaj wodę z Państwowym Gospodarstwem Wodnym Wody Polskie!
-
Jak ograniczyć zużycie wody w rolnictwie oraz na gruntach leśnych
-
Jak retencjonować wodę na terenie domu jednorodzinnego oraz w przestrzeni publicznej
-
Wszyscy możemy przyczynić się do zmniejszania kryzysu wodnego
