20 maja w Olsztynie odbyło się spotkanie konsultacyjne projektów II aktualizacji planów gospodarowania wodami (IIaPGW). Omówiono na nim najistotniejsze problemy i wyzwania dla obszaru dorzecza Pregoły (OD Pregoły), regionu wodnego Łyny i Węgorapy oraz obszaru dorzecza Niemna (OD Niemna), regionu wodnego Niemna. Przedstawiono działania naprawcze, mające na celu poprawę stanu wód i osiągnięcie celów środowiskowych.
Plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy to jedne z najważniejszych dokumentów planistycznych w gospodarce wodnej, których projekty są opracowywane co 6 lat przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Zawierają zestawy działań, jakie należy podjąć, aby osiągnąć lub utrzymać dobry stan wód i ekosystemów od nich zależnych, umożliwiając jednoczesne korzystanie z nich w sposób zrównoważony. Stanowią podstawę podejmowania decyzji kształtujących stan zasobów wodnych i określają zasady gospodarowania nimi. Projekty IIaPGW zostały przygotowane dla dziewięciu obszarów dorzeczy: Wisły, Odry, Dniestru, Dunaju, Banówki, Łaby, Niemna, Pregoły i Świeżej.
- Region wodny Łyny i Węgorapy, podobnie jak dorzecze Niemna jest atrakcyjny, a jednocześnie wrażliwy. Intensywne wykorzystanie wód do celów turystyki i rekreacji, sportów wodnych, czy zabudowa brzegów jezior niosą za sobą nie tylko pozytywne, ale także negatywne skutki. Kraina tysiąca jezior jest bowiem bardzo podatna na degradację zachodzącą przede wszystkim wskutek działalności człowieka. Kompleksowe podejście do ochrony środowiska wodnego, nie ogranicza się tylko do problemu jakości wód. Akweny wodne należy postrzegać jako złożone ekosystemy, a ich niekontrolowana degradacja m.in. poprzez nielegalną zabudowę linii brzegowej, silnie przekształca stan życia biologicznego. Dlatego istotne jest, aby społeczeństwo miało możliwość uczestnictwa w konsultacjach społecznych, tak ważnego dokumentu planistycznego, którego wpływ na jakość naszego życia jest nieoceniona – mówi Marek Jadeszko, Zastępca Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Białymstoku.
Stan wód na obszarach dorzeczy Pregoły i Niemna – problemy i wyzwania
Jednolite części wód powierzchniowych oraz podziemnych, to podstawowe jednostki planistyczne w gospodarowaniu wodami. Dla obu obszarów dorzeczy analizom poddane zostały jednolite części wód powierzchniowych rzecznych, jeziornych i podziemnych.
Kluczowe problemy występujące w regionach wodnych Łyny, Węgorapy i Niemna dotyczą zanieczyszczenia wód powierzchniowych. Dla obszaru dorzecza Pregoły dominującymi czynnikami, jakie wpływają negatywnie na jakość wód w rzekach i jeziorach jest intensyfikacja rolnictwa, rozwój terenów zurbanizowanych oraz zanieczyszczenia pochodzące z powietrza, dostające się do wód powierzchniowych poprzez opady deszczu i śniegu, czyli depozycja atmosferyczna. Występujące tu licznie jeziora są dodatkowo narażone na eutrofizację czyli tzw. przeżyźnienie biogenami, głównie związkami azotu i fosforu przedostającymi się ze zlewni bezpośrednich do wód jezior, powodując zakwity glonów i sinic. Na stan wód jeziornych ma wpływ również rozwój turystyki i rekreacji oraz zabudowa letniskowa brzegów jezior. W przypadku wód podziemnych najbardziej narażone na zanieczyszczenie są płytko występujące poziomy wodonośne piętra czwartorzędowego.
Działania na rzecz poprawy stanu wód i osiągnięcia celów środowiskowych na obszarach dorzeczy Pregoły i Niemna
Wykonane badania i analizy w ramach IIaPGW pozwoliły opracować zestawy działań naprawczych, mających na celu złagodzenie skutków wpływu działalności człowieka na środowisko wodne. Dla obszaru dorzecza Pregoły, regionów wodnych Łyny i Węgorapy oraz obszaru dorzecza Niemna zaplanowano ponad 800 działań naprawczych na koszt ponad 286 mln zł, z czego 99% kosztów stanowią działania dotyczące jednolitych część wód rzecznych. Zestawy działań zaproponowano dla 177 jednolitych części wód powierzchniowych w obszarze obu dorzeczy, w tym dla 51% wód rzecznych oraz 49% wód jeziornych, a także wód podziemnych, co stanowi 70% wszystkich jednolitych części wód tych regionach wodnych, z założeniem ich realizacji do 2027 roku.
Działania naprawcze dla wód rzecznych i jeziornych dotyczą w dużej mierze obszarów chronionych w obu obszarów dorzeczy. Drugą grupę pod względem liczby działań stanowią działania związane z gospodarką ściekową w regionie wodnym Łyny i Węgorapy oraz działania związane z zapewnieniem ciągłości ekologicznej w regionie wodnym Niemna.
Nie bądź obojętny! Zabierz głos w sprawie wody
W półrocznych konsultacjach społecznych projektów IIaPGW, trwających od 14 kwietnia do 14 października 2021 roku, ogłoszonych przez Ministra Infrastruktury i realizowanych przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, może wziąć udział każda zainteresowana osoba, firma lub organizacja. Oznacza to, że każdy ma możliwość zabrania głosu, a tym samym może mieć wpływ na to, w jaki sposób osiągany będzie, a następnie utrzymywany dobry stan wód. Po zakończeniu półrocznych konsultacji społecznych oraz procedury legislacyjnej, plany gospodarowania wodami zostaną przyjęte w formie rozporządzenia ministra właściwego ds. gospodarki wodnej.
Informacje o tym, jak wziąć udział w konsultacjach społecznych projektów IIaPGW dla 9 obszarów dorzeczy w Polsce dostępne są na stronie: www.apgw.gov.pl/konsultacje.
